آسانسور آتش نشانی در هنگام بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی در ساختمان، موجب سرعت بخشیدن به عملیات امداد و نجات خواهدشد. به همین دلیل در اغلب ساختمان‌های اداری، تجاری و صنعتی از این نوع سیستم استفاده می‌شود. هنگام بروز خطر، امدادرسانی به افراد به دام افتاده در ساختمان امری دشوار است. کودکان و سالمندان توانایی استفاده از پله فرار را در شرایط دشوار ندارند. آسانسورهای طراحی‌شده برای مواقع این‌چنینی کاربرد دارند تا آتش نشانان بتوانند با سرعت بیشتری افراد ساکن در ساختمان را تخلیه کنند.
به منظور استفاده از آسانسور آتش‌نشان در ساختمان، ضوابط و استانداردهای خاصی وجود دارد. به عنوان مثال اگر ارتفاع ساختمان از 23 متر بلندتر باشد، در هنگام طراحی و ساخت آن ملزم به تعبیه چنین سیستمی در آن خواهیم‌بود. در این حالت باید ابعاد کابین به گونه‌ای باشد که امکان حمل یک برانکارد را داشته‌باشد. در این راستا ضوابط مشخصی در مباحث مقررات ملی ساختمان وجود دارد که باید در هنگام ساخت بنا به آن‌ها دقت شود.
آسانسور آتش نشانی چیست؟
آسانسور آتش‌نشانی (Fire elevator) یک نوع سیستم کارآمد برای جابجایی و دسترسی به طبقات است که در هنگام بروز آتش‌سوزی کاربرد دارد. افزایش راندمان بیشتر برای تخلیه افراد از ساختمان در مواقع بروز آتش‌سوزی، از ویژگی‌های نصب این نوع اسانسور است. درواقع برای امدادرسانی به کسانی که در ساختمان هستند، به یک وسیله کاربردی نیاز است. طراحی یک کابین آسانسور نسبتا بزرگ برای این نوع سیستم امری ضروری است تا امکان استفاده از برانکارد نیز وجود داشته‌باشد.
به منظور طراحی درست و اصولی آن در مباحث مقررات ملی ساختمان، ضوابط و استانداردهایی مشخص شده‌است. در هنگام نصب و راه‌اندازی آسانسور برای ساختمان‌های مرتفع باید به این موضوع دقت شود. در غیر این صورت ساختمان ناایمن است و ممکن است در هنگام بروز حادثه مشکل ایجاد شود. این سیستم به دلایل زیادی در آپارتمان‌ها و برج‌ها نصب می‌شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم‌کرد.
دلایل نصب آسانسور آتش نشان
اصلی‌ترین دلیل نصب آسانسور آتش نشانی در ساختمان‌های مرتفع، افزایش راندمان کمک‌رسانی به افراد توسط آتش‌نشانان است. اما علاوه بر این موضوع دلایل دیگری نیز برای نصب این سیستم در ساختمان وجود دارد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم‌کرد.
- کمک به تخلیه ساکنین ساختمان در هنگام بروز آتش‌سوزی
- امکان استفاده از آن توسط آتش‌نشانان
- افزایش سرعت کمک‌رسانی و امداد
- امکان کمک به افراد بیشتری در هنگام بروز حادثه
با توجه به دلایل ذکرشده این نوع آسانسور باید در ساختمان‌ها با تعداد طبقات زیاد، نصب شود. در غیر این صورت در اثر بروز حادثه، خسارت‌های جانی و مالی زیادی متوجه ساکنین خواهدشد. از این رو اغلب با توجه به ضوابط و مقررات وضع‌شده، این آسانسور در ساختمان‌ها و برج‌های بلند نصب می‌شود. برای طراحی این نوع سیستم باید به قوانین و استانداردها توجه شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
ضوابط طراحی آسانسور آتش نشان
آسانسور آتش نشانی وظیفه بسیار مهمی در هنگام بروز حادثه دارد و نقش زیادی در افزایش سرعت امدادرسانی ایفا می‌کند؛ بنابراین توجه به ضوابط طراحی آن می‌تواند تاثیر زیادی بر افزایش راندمان کمک‌رسانی داشته‌باشد. امروزه طراحی‌های متنوعی برای انواع اسانسور در نظر گرفته می‌شود؛ اما این سیستم باید دقیقا مانند استانداردهای موجود، طراحی شود؛ زیرا این نوع سیستم برای مواقع ضروری و در زمان بروز حادثه کاربرد دارد. برخی از ضوابط طراحی آسانسور آتش نشان را در اینجا شرح خواهیم‌داد.
- تعبیه کلید آتش نشانی داخل کابین برای کنترل آسانسور توسط آتش نشانان
- اجرای دوربندی و دودبندی برای آسانسور آتش نشانی
- استفاده از داکت ضدحریق برای پوشش کامل سیم‌ها
- استفاده از عناصر روشنایی برای تامین نور کابین
- امکان تزریق فشار مثبت هوا با حجم مناسب به چاله آسانسور
- میزان فشار هوای مثبت در چاله در حدود 48 مترمکعب بر ثانیه
- بُرد مخصوص برای زمان بروز حادثه و از دسترس خارج کردن آسانسور برای افراد عادی
- داشتن لابی مجهز به دودبند و ضدحریق
- دارا بودن چراغ هشدار برای نشان‌دادن اتصال آسانسور به منبع ذخیره برق
- دارا بودن تهیه در لابی آسانسور به منظور جلوگیری از نفوذ دود
- طراحی لابی به گونه‌ای که توانایی مقابله 1 ساعته با حریق را داشته‌باشد.
- استفاده از دودبند در تمامی طبقات ساختمان برای جلوگیری از خفگی
- بیشتر و یا یکسان بودن ابعاد لابی با ابعاد آسانسور
- استفاده از درب اتوماتیک یا دربی که خود به خود بسته شود.
- مقاوم بودن درب لابی در برابر حریق در حدود 1 ساعت به منظور امدادرسانی بیشتر
- امکان بسته‌شدن درب لابی در اثر هشدار سیستم اعلام حریق
- جلوگیری از نفوذ آب به اجزای آسانسور آتش نشانی برای جلوگیری از بروز حوادث
- تعمیر و نگهداری آسانسور به صورت دوره‌ای و در زمانی که از آسانسور استفاده نمی‌شود.
قواعد عمومی آسانسور آتش نشانی در ساختمان
همانطور که گفته‌شد، برخی از قواعد عمومی نیز در هنگام طراحی آسانسور آتش نشانی در ساختمان وجود دارند که باید به آن‌ها توجه شود. این قواعد در واقع الزاماتی هستند که باید در معماری ساختمان رعایت شوند. رعایت قواعد و الزامات منجر به طراحی یک ساختمان با شرایط ایده‌آل می‌شود که ایمنی بسیار زیادی در هنگام بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی دارد.
- نصب یک عدد آسانسور آتش نشانی با ظرفیت یک برانکارد در ساختمان‌ها مرتفع‌تر از 23 متر
- نصب دو عدد آسانسور آتش نشانی با ظرفیت حمل برانکارد در هر کدام در ساختمان‌های مرتفع‌تر از 40 متر
- رعایت تمامی ضوابط، قواعد و استانداردهای موجود در مباحث مقررات ملی ساختمان
- استفاده از یک آسانسور با امکان حمل برانکارد در مراکز درمانی، خانه‌سالمندان، مهدکودک و دبستان
- رعایت ابعاد 2100 میلی‌متر در 1200 میلی‌متر برای آسانسور آتش‌نشانی با ظرفیت یک برانکارد
- امکان نصب آسانسور بدون توانایی حمل برانکارد با ظرفیت 8 نفر با رعایت ضوابط
- رعایت فاصله کم‌تر از 30 متر تا دسترسی به آسانسور
- امکان دسترسی به تمامی طبقات از طریق آسانسور
- اتصال سیستم‌های اعلام حریق به مرکز هدایت آسانسور برای کنترل بهتر آن
- استفاده از سیستم مخابراتی توکار در کابین اسانسور
- امکان برقراری ارتباط بین آتش‌نشانان در هنگام بروز آتش‌سوزی در داخل کابین
- نصب دستگاه مخابراتی در موتورخانه آسانسور
- مقاومت سیم‌کشی مورد نیاز برای سیستم مخابراتی در برابر حریق برای جلوگیری از سوختن سیم
- قرار دادن سیم‌کشی در درون چاه آسانسور
- استفاده از منبع برق ذخیره در هنگام قطع برق شهری
- امکان استفاده از منبع برق ذخیره تا حدود 2 ساعت
در هنگام دریافت خبر حریق در آسانسور آتش نشان باید چه اقداماتی انجام شود؟
اگر در یک ساختمان که دارای آسانسور آتش نشان است، خبر حریق از طریق سیستم اعلام حریق دریافت شود، باید فورا اقدامات اولیه انجام شود. ممکن است که فراخوان‌های متعددی به طبقات ساختمان وجود داشته‌باشد که همگی باید کنسل شوند. در این حالت تراز تخلیه خروج از قبل توسط مسئولین سازمان آتش نشانی مشخص شده‌است و کابین باید به آن تراز منتقل شود تا کسانی که در کابین هستند در همان طبقه خارج شوند. در هنگام بروز حوادث به منظور جلوگیری از ورود افراد جدید، درب آسانسور بسته می‌شود و از سرویس‌دهی عمومی جلوگیری خواهدشد. بعد از اقدامات ذکرشده، باید از توقف کابین در طبقات حریق جلوگیری شود و درب آسانسور در این طبقات باز نشود.
ضوابط باید در هنگام نصب و راه‌اندازی آسانسور حتما مد نظر قرار بگیرند. در غیر این صورت طراحی ساختمان دچار مشکل است و باید تغییر پیدا کند. در ساختمان‌های مرتفع نیاز به آسانسور آتش نشانی انکار ناپذیر است و جزو اصول و قواعد طراحی این نوع ساختمان‌ها محسوب می‌شود. برخی از الزامات عمومی نیز باید در هنگام نصب و راه‌اندازی این سیستم در ساختمان اجرا شوند که از نظر معماری ساختمان مهم هستند و باید رعایت شوند.
الزامات فنی و تاسیسات آسانسور آتش نشان
به منظور طراحی آسانسور آتش نشانی باید الزامات فنی و تاسیساتی نیز رعایت شوند. به عنوان مثال در این سیستم باید از علائم راهنما استفاده کرد. این علائم باید در ارتفاعی بیشتر از 140 سانتی‌متر نصب شوند و در هنگام بروز آتش‌سوزی برای هشدار قرمز شوند. این چراغ قرمز باید در ارتفاعی نصب گردد که در معرض دید افراد درون لابی باشد. روی صفحه کلید آسانسور باید کلیدهای تعبیه شود که بتوان از طریق آن، آسانسور را در وضعیت اضطرار قرار داد.
یکی دیگر از نکاتی که باید در طراحی فنی این سیستم مورد توجه قرار بگیرد، امکان دسترسی مستقیم آتش‌نشان به تراز تخلیه خروجی ساختمان است. در صورتی که یک اسانسور برای حریق طراحی شود، باید چاه مجزا داشته‌باشد. این چاه می‌تواند دود ناشی از آتش‌سوزی را تخلیه کند. بهتر است این بخش به سیستم برقی ذخیره دسترسی داشته‌باشد و بتواند در حدود 2 ساعت بدون نیاز به برق شهری در دسترس باشد.
سخن پایانی
همانطور که گفته‌شد نصب آسانسور آتش نشان یکی از ضروریات ساختمان‌های بلندمرتبه امروزی است. ساخت برج‌های بلند امروزه بسیار رواج دارد و به همین دلیل توجه به ایمنی آن‌ها اهمیت زیادی دارد. یکی از روش‌های جلوگیری از خسارت‌های جانی در حوادثی مانند آتش‌سوزی، نصب همین آسانسور است.
با استفاده از این تجهیزات سرعت امداد و کمک‌رسانی به افراد به دام افتاده در ساختمان بیشتر می‌شود. باید به این نکته توجه شود که عدم تعبیه چنین سیستمی در یک برج بلند با طبقات زیاد، ممکن است موجب بروز حوادث ناگوار گردد. نصب آسانسور آتش نشانی به منظور حفظ امنیت در مواقع ضروری است. این نوع سیستم با توجه به ضوابط و الزامات استاندارد باید طراحی شود. به منظور کیفیت بهتر خدمات ارائه‌شده توسط این سیستم، باید از قطعات و لوازم آسانسور باکیفیت استفاده شود.
لوازم آسانسور یک وب سایت بزرگ محتوا محور در زمینه قطعات آسانسور، اطلاعات کامل در رابطه با محصولات و شیوه راه اندازی آسانسور به صورت آموزشی و تخصصی ارائه می‌دهد
