برای جابه‌جایی بین طبقات، حمل بار و انسان از آسانسور استفاده می‌شود. به طور کلی 3 نوع آسانسور به منظور فعالیت‌های مختلف تولید می‌شود. آسانسور هیدرولیکی، کششی و کارگاهی از انواع پرکاربرد آن است. در نوع هیدرولیکی به دلیل وجود فشار سیال، آسانسور به بالا و پایین خواهد رفت. یکی از مزیت‌های این نوع سیستم، عدم امکان سقوط به دلیل ماهیت هیدرولیکی آسانسور است. به همین دلیل سیستم‌های هیدرولیکی طرفداران بیشتری دارند هر چند که در سرعت و شتاب دارای محدودیت هستند. در این نوع آسانسور، کابین توسط یک جک هیدرولیکی به حرکت در‌می‌آید.
ضریب ایمنی بالا و امکان جابجایی بار با ظرفیت بیشتر از مزایای این نوع سیستم است. همچنین به دلیل عدم استفاده از وزنه تعادل، به فضای مفید ساختمان افزوده خواهد شد. این ویژگی در ساختمان‌ها با متراژ کوچک بسیار کاربردی است.
آسانسور هیدرولیکی چیست؟
نسل اول آسانسور هیدرولیکی با فشار بخار آب کار می‌کرد. این نوع آسانسور در سال 1890 مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما امروزه نمونه‌های پیشرفته از این نوع آسانسور تولید شده‌است که با روغن کار می‌کنند. مایع تحت فشار (روغن) در تولید، انتقال و تبدیل نیرو نقش خواهد داشت که به این عمل، هیدرولیک می‌گویند. در کنار استفاده از سیستم‌های کششی، هزاران آسانسور در دنیا از سیستم هیدرولیکی استفاده می‌کنند. در اتاق ماشین آن عناصری مانند پمپ، مایع و موتور آسانسورقرار دارند. اما برخی از انواع آن بدون موتورخانه هستند و در نتیجه فضای کمتری را اشغال می‌کنند. چگونگی روند کار سیستم هیدرولیک در این نوع آسانسور شامل مراحل زیرا است.
- استفاده از پمپ برای تبدیل انرژی مکانیکی به قدرت ناشی از مایع تحت فشار
- حرکت و انتقال مایع تحت فشار به وسیله لوله و شلنگ
- استفاده از شیرها برای کنترل میزان فشار جریان سیال
- حرکت کابین توسط جک
مشخصات فنی آسانسور هیدرولیکی
با توجه به اینکه آسانسور هیدرولیکی صنعتی یا آسانسور خانگی باشد، دارای مشخصات فنی متفاوتی است؛ اما این نوع سیستم‌ها دارای کاربرد یکسان هستند و تنها از نظر اندازه و ابعاد با یکدیگر تفاوت دارد. برخی از مشخصات فنی و ویژگی‌های این نوع سیستم جابه‌جایی را در ادامه ذکر خواهیم کرد:
- دارای سامانه ضد سقوط یا پاراشوت
- عدم نیاز به استفاده از گاورنر
- استفاده از انواع پمپ به صورت پره‌ای، اسکرو و دنده‌ای
- حرکت به صورت نرم و سریع و بدون ایجاد آلودگی صوتی
- عدم نیاز به استفاده از موتورخانه
- امکان قراردادن کابین بزرگ‌تر به علت عدم استفاده از قاب و وزنه تعادل
- قابلیت استفاده از استراکچر سبک و درنتیجه قیمت مقرون به صرفه
نحوه کار آسانسور هیدرولیک
نحوه کار آسانسور هیدرولیکی به این صورت است که در ابتدا مایع از طریق لوله و توسط پمپ به مخزن می‌رسد. این مایع تحت فشار در طول مسیر دارای مقاومت است. اما با باز شدن شیر، میزان این مقاومت کاسته‌خواهد شد و موجب برگشت سیال به مخزن خواهدشد. در صورتی که شیر در مسیر باز نباشد، مایع به سیلندر وارد می‌شود. بنابراین تجمع مایع در سیلندر موجب حرکت آسانسور خواهد شد. در واقع مایعات تحت فشار موجب هل دادن پیستون به سمت بالا می‌شوند.
هنگامی که کابین به سمت کف در حال حرکت است، پمپ به تدریج خاموش می‌شود. زیرا از طریق سیستم، به موتور الکتریکی سیگنال فرستاده‌خواهد شد. اگر که پمپ به طور کامل خاموش باشد، در سیلندر حرکتی وجود نخواهدداشت. در این حالت ماشین در جای خود ثابت خواهد ماند و پیستون روی سیال یا همان مایع قرار خواهد گرفت.
در صورتی که سیستم کنترلی آسانسور هیدرولیکی به سمت سوپاپ سیگنال ارسال کند، کابین به سمت پایین حرکت خواهد کرد. روند کار سوپاپ به شکل الکتریکی است و دارای یک سوئیچ شیر برقی می‌باشد. در صورت باز شدن شیر توسط سلونوئید، مایع جمع‌شده در سیلندر به مخزن وارد می‌شود. در اثر فشار و سنگینی ماشین، به پیستون فشار وارد خواهد آمد. از این رو مایع به درون مخزن سرازیر می‌شود. در این حالت کابین آهسته به سمت پایین خواهد آمد. برای متوقف کردن ماشین در یک طبقه خاص نیز، باید از طریق سیستم کنترلی سیگنال فرستاده شود.
کاربرد آسانسورهای هیدرولیکی
همانطور که گفته شد از انواع آسانسور هیدرولیکی می‌توان برای مصارف خانگی و صنعتی استفاده کرد. در ادامه برخی از کاربرد‌های این آسانسور را ذکر خواهیم کرد.
- در ادارات تا 4 طبقه
- در منازل مسکونی تا 5 طبقه
- در کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها تا 3 طبقه
- انواع مراکز صنعتی و کارخانه‌ها برای حمل بارهای سنگین
- قابلیت استفاده در پارکینیگ‌های طبقاتی
علاوه بر موارد ذکرشده برای انواع آسانسور مسافری و باری فروشگاه، برای معلولان و آسانسورهای هتل و پاساژ‌ها کاربرد دارد؛ اما بهتر است در فروشگاه‌های بزرگ و مراکز درمانی با بیش از 4 طبقه استفاده نشود. با توجه به قیمت این نوع آسانسور می‌توان از آن در مراکز مختلف با توجه به شروط لازم، استفاده کرد.
معایب آسانسور هیدرولیکی
همانطور که گفته شد کاربرد این نوع آسانسور بیشتر برای ساختمان‌ها با طبقات محدود است. به این معنی که در ساختمان‌هایی که دارای طبقاتی بیشتر از 4 یا 5 طبقه هستند، نمی‌توان از آن استفاده کرد. همین محدودیت یکی از معایب اصلی آسانسور هیدرولیکی است. بنابراین محدودیت ارتفاع مانع از نصب آن در برج‌ها و ساختمان‌ها با طبقات زیاد خواهد شد.
همچنین میزان شتاب و سرعت آن در مقایسه با دیگر انواع آسانسور، کمتر می‌باشد. به دلیل پمپ شدن روغن هیدرولیک در جک، میزان سرعت جابه‌جایی با این آسانسور کاهش می‌یابد. با وجود این معایب، آسانسور هیدرولیکی برای مکان‌های خاص کاربرد دارد و از فروش بالایی برخوردار است.
قیمت آسانسورهای هیدرولیکی
مدل‌های متنوع این نوع آسانسور از نظر وزن، ابعاد و کارایی متفاوت هستند. از این رو قیمت آسانسور نیز تحت تاثیر همین ویژگی‌ها در نوسان است. قبل از هر چیز باید به ابعاد و اندازه کابین آسانسور دقت شود. مطمئنا قیمت انواع آسانسور خانگی نسبت به مواردی که دارای کاربرد صنعتی، تجاری و اداری هستند، کمتر است؛ زیرا میزان وزن و افرادی که جابه‌جا می‌شوند، بسیار کمتر از یک مرکز صنعتی است.
میزان مصرف برق این نوع تجهیزات نیز از سایر انواع آسانسور کمتر است و در حدود 40 درصد در مصرف برق صرفه‌جویی خواهدشد. قیمت آسانسورهای هیدرولیکی برای مصارف خانگی و صنعتی متفاوت است؛ زیرا در این صورت اندازه آسانسورها نیز با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
سخن پایانی
انواع آسانسورهای خانگی و صنعتی هر کدام دارای ویژگی‌های متنوعی هستند. اما استفاده از سیستم هیدرولیک موجب شده‌است که امکان سقوط کابین کمتر شود. در نتیجه باید با توجه به ویژگی مد نظر خود، یک نوع سیستم را انتخاب کنیم. قیمت آسانسور هیدرولیکی نیز بر اساس همین ویژگی‌ها تعیین می‌شود. با حذف موتورخانه، میزان آلودگی صوتی برای افرادی که در طبقات بالا هستند نیز کمتر خواهد شد.
