فلکه هرزگرد یکی از اساسی‌ترین قطعات در سیستم تعلیق آسانسور است. فلکه هرزگرد آسانسور که با نام فلکه کششی نیز شناخته می‌شود، قرقره ای است که قدرت موتور و حرکت سیم بکسل را انتقال می‌دهد. از اصطکاک بین سیم بکسل و سطح شیار فلکه هرزگرد آسانسور، نیروی کششی به وجود می‌آید. گام شیار فلکه هرزگرد مطابق با گام فلکه اصلی موتور است. دو مدل فلکه هرزگرد آسانسور وجود دارد. دسته اول فلکه هرزگرد انحرافی نام دارند. و دسته دوم با نام فلکه هرزگرد ثانویه شناخته می‌شوند. در این مقاله قصد داریم علاوه بر فلکه هرزگرد، در مورد گام شیار فلکه هرزگرد نیز با شما عزیزان صحبت کنیم. پس تا انتهای مقاله همراه ” لوازم آسانسور ” باشید.
معرفی انواع فلکه هرزگرد آسانسور
همان‌طور که در بالا هم اشاره کردیم دو مدل فلکه هرزگرد آسانسور وجود دارد. دسته اول فلکه هرزگرد انحرافی نام دارند. و دسته دوم با نام فلکه هرزگرد ثانویه شناخته می‌شوند. انتخاب نوع فلکه هرزگرد با توجه به نوع آسانسور انجام می‌شود. از فلکه هرزگرد ثانویه در آسانسور گیرلس ( gearless ) استفاده می‌شود. در این مدل آسانسورها، فلکه هرزگرد در قسمت زیر موتور قرار می‌گیرد. و به همین دلیل است که کاربرد فلکه هرزگرد در آسانسور گیرلس با سایر آسانسورها تفاوت دارد.
در بقیه مدل های آسانسور، از فلکه هرزگرد برای تغییر جهت سیم بکسل و هدایت آن‌ها استفاده می‌شود. شیار فلکه هرزگرد که در این مدل وجود دارند، موجب ایجاد کشش نمی‌شوند و فقط باعث هدایت سیم بکسلها می‌شوند.
جنس فلکه هرزگرد چیست؟
برای ساخت فلکه هرزگرد از چدن استفاده می‌شود. چرا که هم مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و هم استحکام فشاری آن بالا است. به علاوه قابلیت ریخته‌گری خوب و خواص لغزشی خوبی دارد. همچنین دارای قابلیت ایست یا حرکت اضطراری دورانی است و از مستهلک‌کننده برای ارتعاشات استفاده می‌کند.
میزان سختی فلکه ریخته‌گری شده، به ترکیب شیمیایی آن وابسته است. سختی قابل قبول برای فلکه هرزگرد بین ۱۶۰ تا ۲۰۰ برینل است. البته در فلکه هایی که در عملیات حرارتی تولید شده‌اند، مقدار سختی سطح بیرونی باید قابل قبول باشد. لازم به ذکر است که سختی گام شیار فلکه هرزگرد از سطح آن کمتر است.
اندازه قطر فلکه کششی آسانسور
بر اساس بند ۹-۲-۱ استاندارد ملی آسانسور، Bs و ۱۷.۱A نسبت بین قطر گام شیار فلکه هرزگرد آسانسور بایستی حداقل ۴۰ برابر قطر نامی سیم بکسل باشد. همچنین حداقل قطر گام شیار فلکه هرزگرد آسانسور نسبت به قطر اسمی سیم بکسل باید ۳۰ برابر در ۵۶۵۵ Bs و ۳۲ برابر در ۱۷.۱A باشد.
استانداردهای لازم برای نصب فلکه هرزگرد
برای آنکه نصب آسانسور ها و حرکت آن‌ها به درستی انجام شود لازم است هنگام نصب فلکه هرزگرد، استانداردهایی رعایت شود. اکنون به بیان این استانداردها می‌پردازیم:
- استاندارد لازم در طراحی فلکه هرزگرد آسانسور: مقدار سرعت و بار اسمی آسانسور در طراحی فلکه کششی نقش مهمی دارند. همچنین طراحی بایستی متناسب با قطر فلکه موتور آسانسور انجام شود.
- استاندارد لازم در نصب فلکه هرزگرد: نصب فلکه هرزگرد باید مطابق با استاندارد ملی آسانسور باشد.
- استاندارد مقاومت هرزگرد: مقاومت فلکه هرزگرد بایستی بالا باشد و در برابر تنش های مختلف استقامت داشته باشد تا عملکرد آسانسور در بهترین حالت انجام شود و مشکلی به وجود نیاید.
- بلبرینگ فلکه هرزگرد: بلبرینگ فلکه کششی باید در مکان خود کاملا ثابت باشد و هیچ‌گونه تکانی نداشته باشد.
- زاویه بین فلکه هرزگرد و فلکه گیربکس: زاویه آلفا بین فلکه گیربکس موتور آسانسور و فلکه کششی بایستی به طور دقیق اندازه‌گیری شود.
- گام شیار فلکه هرزگرد آسانسور: گام شیار فلکه هرزگرد آسانسور باید بزرگ‌تر از قطر سیم بکسل باشد تا استهلاک سیم بکسلها کاهش پیدا کند.
- سالم بودن فلکه هرزگرد: توجه کنید که هیچ‌گونه ناصافی و ترک در فلکه هرزگرد آسانسور وجود نداشته باشد. این احتمال وجود دارد که هنگام فرایند ماشین‌کاری آسیب دیده باشد.
گام شیار فلکه هرزگرد آسانسور و تعداد شیار
شکل شیار فلکه هرزگرد همواره به شکل U است و لازم نیست که با شیار فلکه اصلی موتور از حیث شکل سطح مقطع، تطبیق کامل داشته باشد. تعیین تعداد شیارهای فلکه هرزگرد آسانسور بایستی بر اساس و متناسب با شیارهای فلکه اصلی موتور آسانسور انجام شود.
گام شیار فلکه هرزگرد باید همچون تطبیق کامل تعداد شیار فلکه هرزگرد با فلکه اصلی موتور، دقیقا برابر با گام شیار فلکه اصلی موتور آسانسور باشد.
اگر این کار به درستی انجام نشود به مرور زمان موجب بروز خوردگی شدید در فلکه اصلی موتور آسانسور، فلکه هرزگرد و از بین رفتن سیم بکسل های آسانسور خواهد شد. از دلایل تعویض، خوردگی و سایش و مرغوب نبودن جنس فلکه و تنظیم نبودن کشش سیم بکسل است.
مقاله با موضوع معرفی آسانسور دوقلو را از دست ندهید.
جمع‌بندی
فلکه هرزگرد آسانسور (Wandering square) به صورت فلکه یا قرقره‌ای است که جهت انتقال قدرت موتور و حرکت به سیم بکسل به کار می‌رود. می‌توان گفت که فلکه هرزگرد یکی از قطعات تحت بار در آسانسور است که مسئولیت انتقال نیروی محرکه آسانسور از فلکه اصلی موتور آسانسور به کابین آسانسور و کادر وزنه تعادل آسانسور را دارد. شیارهای فلکه نقش کشش ندارند بلکه فقط برای هدایت سیم بکسلها استفاده می‌شوند. به طور کلی باید گفت که نیروی کششی ایجاد شده توسط فلکه گیربکس متناسب با کاهش یا افزایش زاویه پیچش زاویه‌ای که سیم بکسلها به دور فلکه گیربکس می‌پیچند، کاهش یا افزایش می‌یابد. لذا استفاده از هرزگرد، نیروی کششی فلکه گیربکس را کاهش می‌دهد.
حداقل زاویه پیچش به دور گیربکس، صد و پنجاه درجه است. باید دقت داست که فلکه هرزگرد هم راستا و هم جهت فلکه گیربکس باشد.
انتخاب فلکه کششی به ظرفیت آسانسور بستگی دارد. یعنی هر چقدر که ظرفیت آسانسور بالاتر باشد بایستی از فلکه هرزگرد قویتری استفاده کرد. برای آنکه فلکه قویتری داشته باشیم و قدرت تحمل فلکه هرزگرد افزایش یابد می‌توان موارد مختلفی را تغییر داد. یعنی می‌توان طراحی ویژه ای داشت و یا جنس چدن‌های خاص را به کار برد و یا از سختکاری سطح شیارها استفاده کرد. برای آشنایی بیشتر با دنیای آسانسور پیشنهاد می‌کنیم سایر مقالات سایت ” لوازم آسانسور ” را مطالعه بفرمایید. ما در تلاش هستیم تا معتبرترین اطلاعات را در زمینه آموزش نصب آسانسور و نصب قطعات مختلف آن در اختیار دنبال کنندگان قرار دهیم.
