آسانسور یکی از واجب‌ترین امکاناتی است که ساختمان‌های آپارتمانی باید آن را داشته باشند. از طرفی دیگر ایمنی و امنیت آسانسور مهم‌ترین چیزی است که باید در زمان نصب به آن توجه شود. گاورنر آسانسور یا ترمز آسانسور به عنوان یکی از حیاتی‌ترین قطعات آسانسور است که در زمان خرید لوازم آسانسور باید به آن توجه کرد. آسانسورها معمولاً کمتر دچار نقص فنی جدی می‌شوند؛ اما با این وجود باید احتمال خطر احتمالی را کاهش داد. گاورنر آسانسور وسیله‌ای است که در زمان سقوط آسانسور فعال می‌شود و از سقوط با سرعت بالا جلوگیری می‌کند. اگر شما هم می‌خواهید با یکی دیگر از تجهیزات اصلی آسانسور آشنا شوید، ما را در ادامه این مقاله همراهی بفرمایید.
تاریخچه گاورنر آسانسور
اختراع گاورنر آسانسور به سال 1853 برمی‌گردد که شرکت اوتیس از سیستم ترمز اتوماتیک آسانسوری که اختراع کرده بود، رونمایی کرد. این قطعه آسانسور توسط شخصی به نام آلیشا گریوز اوتیس ارتقا پیدا کرد و بهتر از قبل شد. چند سال بعد یعنی در سال 1878 فرزند آلیشا گریوز اوتیس(چارلز اوتیس) سیستم ترمز آسانسور را کامل کرد و به نسخه‌ای قابل استفاده تبدیل نمود. پس از جنگ جهانی در سال 1984، مدل جدیدی از سیستم ترمز آسانسور ابداع و روانه بازار گردید. با گذشت زمان و پیشرفت صنعت، این قطعه آسانسور پیشرفته‌تر و بهتر گردید تا به شکل امروزی خود در آمده است که به آن گاورنر می‌گویند.
گاورنر آسانسور چیست؟
ترمز آسانسور یا Governor آسانسور وسیله‌ای است که از سقوط ناگهانی آسانسور جلوگیری می‌کند و ایمنی و امنیت آسانسور را بیشتر می‌کند. گاورنر یکی از قطعات مکانیکی آسانسور است که هر آسانسوری باید به آن تجهیز باشد تا از خطرات احتمالی جلوگیری کند. نحوه عملکرد گاورنر به این صورت است که اگر سرعت آسانسور از حد مجاز بیشتر شود یا کابل متصل به کابین پاره شود، این قطعه از سقوط ناگهانی جلوگیری می‌کند. گاورنر زمانی در حالت معمولی و عادی خود کار می‌کند که سرعت کابین آسانسور با سرعت فلکه گاورنر یکسان باشد. در این حالت بدون ترمز ناگهانی، آسانسور بین طبقات جابه‌جا می‌شود. زمانی که آسانسور به صورت ناگهانی رو به پایین سقوط می‌کند، فک‌ها و یا گیره‌های پاندولی با دنده‌های ثابت داخل گاورنر درگیر می‌شوند و سرعت آسانسور را کاهش می‌دهند.
اجزای اصلی گاورنر آسانسور
بخش‌ها اجزای اصلی گاورنر عبارت است از:
- گاورنر(فلکه اصلی): در این بخش دو بازوی پاندولی و دنده‌های ثابت قرار گرفته است که در هنگام سقوط فک‌ها یا گیره‌های پاندولی با دنده‌های مخصوص و ثابت درگیر می‌شوند. گیره‌های پاندولی که درون گاورنر قرار دارد به گونه‌ای است که بتوانند به صورت رفت و برگشتی حرکت کنند. این بازوها یا گیره‌ها توسط یک فنر همیشه در فشار هستند. فلکه یا گاورنر دارای دو شیار 7 شکل در کنار هم است که یکی از آن‌ها از دیگری کوچک‌تر است. سیم بکسل گاورنر بر روی شیار 7 شکل بزرگتر قرار میگیرد و شیار کوچک‌تر برای تست گاورنر استفاده می‌شود.
- پاراشوت: پاراشوت آسانسور یا ترمز مکانیکی آسانسور در دو طرف یوک کابین آسانسور قرار میگیرد و در زمان توقف اضطراری فعال می‌گردد. ترمز مکانیکی در توقف کابین بر روی ریل‌های آسانسور نقش بزرگی را ایفا می‌کند.
- فلکه انتهای چاه
- کنتاکت و میکروسوئیچ
- سیم بکسل با قطر 6 میلیمتری
گاورنر چه کاربردی دارد؟
همانطور که پیش‌تر بیان کردیم، گاورنر آسانسور زمانی شروع به کار می‌کند که سرعت آسانسور از حد مجاز تنظیم شده بیشتر شود. در این حالت گاورنر یا ترمز آسانسور شروع به کار می‌کند و از سقوط ناگهانی با سرعت بالا جلوگیری می‌کند. مکانیزم گاورنر به این صورت است که به دندانه‌های روی کابین آسانسور متصل می‌شود و با کمک کابل گاورنر از سقوط با سرعت زیاد جلوگیری می‌کند. کاربرد گاورنر در حالت‌های مختلف متفاوت است، در ادامه شما را با نحوه کارکرد ترمز ناگهانی آسانسور بیشتر آشنا می‌کنیم.
حالت نرمال و حرکت کابین آسانسور
در حالت عادی و حرکت کابین آسانسور، سرعت بین گاورنر و کابین آسانسور یکسان است. زمانی که این سرعت تایین شده از حالت معمولی بیشتر شود و یا افزایش ناگهانی سرعت رخ دهد، گاورنر شروع به کار می‌کند. زمانی که سرعت از 115 درصد بیشتر شود، گیره‌های درون Governor با دنده‌های ثابت درگیر می‌شوند و از ادامه حرکت آسانسور جلوگیری می‌کنند.
حالت نیروی گریز از مرکز
زمانی که نیروی گریز از مرکز افزایش یابد، سرعت آسانسور نیز زیاد می‌شود. در این حالت فک‌های Governor جدا و بیرون رانده می‌شود و با برخورد کردن با دنده‌های ثابت، گاورنر سعی به توقف آسانسور می‌کند. سپس دستور توقف از طریق میکروسوئیچ‌ها، فرمان قطع حرکت آسانسور به سیستم آسانسور ارسال می‌شود. این کار سبب توقف حرکت کابین آسانسور می‌شود. میکروسوئیچ‌ها در فلکه ته چاهک آسانسور، یوک کابین متصل به سیم بکسل و Governor موتورخانه آسانسور قرار گرفته‌اند.
عملکرد میکروسوئیچ
میکروسوئیچ‌ها برای ارسال فرمان توقف آسانسور به موتور آسانسور در سیستم گاورنر به کار برده شده است. زمانی که سیم بکسل به صورت آزادانه شروع به حرکت می‌کند و اهرم‌های توقف نیز توسط فنرها در جای اولیه خود قرار دارند، فرمان توقف موتور آسانسور توسط میکروسوئیچ‌ها ارسال می‌شود. غیر فعال شدن موتور آسانسور توسط میکروسوئیچ‌ها به این صورت است که باید فلکه اصلی گاورنر قفل شود و سیم بکسل Governor اهرم‌های توقف را فعال کند. پس از اتفاق افتادن این موارد دستوری از جانب پنل فرمان به بخش‌های مختلف آسانسور ارسال می‌گردد که سبب غیر فعال شدن موتور آسانسور می‌شود.
انواع Governor آسانسور
گاورنر اسانسور بر اساس سرعت و حرکت تفکیک می‌شود که از لحاظ حرکتی در دو دسته و از نظر سرعت در 2 دسته قرار میگیرد. Governor از نظر حرکتی در دو دسته قرار میگیرد:
- گاورنر حرکتی با حرکت عمودی یا پاندولی
- گاورنر گریز از مرکز(سانترفیوژی)
گاورنر حرکتی با حرکت عمودی یا پاندولی
در وسط این گاورنر اهرمی قرار گرفته است که سبب چرخش و حرکت نوسانی در دو جهت می‌شود. چرخش این اهرم با سرعت آسانسور یکسان است و زمانی که سرعت آسانسور افزایش یابد، سرعت چرخش این اهرم نیز زیادتر می‌شود(متناسب با سرعت آسانسور). پس از تحریک شدن این اهرم و گذر از سرعت مجاز آسانسور، زبانه پایینی اهرم با چرخ Governor درگیر می‌شود و سبب توقف گاورنر می‌گردد. به عبارتی دیگر با افزایش تدریجی یا ناگهانی سرعت آسانسور، پاندول‌ها به سمت بالا حرکت می‌کنند و زمانی که به بالاترین حدشان برسند، کابین آسانسور متوقف می‌شود.
گاورنر گریز از مرکز(سانترفیوژی)
گاورنر سانترفیوژی دارای یک چرخ گردان و اهرم مکانیکی است که درون آن یک سنسور الکتریکی قرار گرفته است. اهرم مکانیکی به صورت افقی درون گاورنر چرخش می‌کند. زمانی که سرعت آسانسور بیش از حد مجاز شود، اهرم مکانیکی افقی شکل درون چرخ گردان فرو می‌رود تا آن را از چرخش متوقف کند. سپس پاراشوت با ریل قطارها درگیر می‌گردد تا از حرکت کردن کابین آسانسور جلوگیری کند. پس از اتفاق افتادن این فرآیندها سنسور الکتریکی دستور توقف آسانسور را ارسال می‌کند که سبب متوقف شدن آسانسور می‌شود.
انواع گاورنر آسانسور از نظر سرعت به 2 بخش تقسیم می‌شوند:
- گاورنر تک جهتی
- گاورنر دو جهتی
گاورنر تک جهتی
Governor تک جهتی فقط در جهت پایین کار می‌کند، یعنی زمانی که سرعت آسانسور در زمان رفتن به پایین افزایش یابد، این Governor شروع به کار کردن می‌کند.
گاورنر دو جهتی
از دیگر انواع گاورنر آسانسور می‌توان به گاورنر دو جهتی اشاره کرد، این مدل از تک جهتی ایمنی بیشتر دارد؛ چرا که هم در زمان افزایش سرعت به سمت بالا و هم به سمت پایین شروع به کار می‌کند.
محل نصب گاورنر آسانسور کجاست؟
محل اصلی گاورنر معمولاً در موتورخانه و بر روی سکوی بتونی چاه آسانسور نصب می‌شود. گاورنر باید نزدیک شاسی آسانسور باشد تا به خوبی بتواند واکنش نشان دهد. پس از نصب گاورنر باید دیگر اجزای آن نظیر سیم بکسل نیز به خوبی نصب شوند. سیم بکسل باید بر روی فلکه گاورنر قرار گیرد و از بین سوراخهایی که در کف چاه قرار دارد به سمت پایین آسانسور فرستاده شود. یک سر سیم بکسل باید به سمت چاهک آسانسور برود و سر دیگر آن باید بر روی فلکه ته چاه سوار شود. برای این که تفاوت بین چاه و چاهک را درک کنید، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله تفاوت چاه و چاهک آسانسور را مطالعه کنید.
علاوه بر سیم بکسل قبلی به سیم بکسل دیگری نیاز است تا قطعه‌ای دیگر به نام ساختار را که بر روی بخش‌های یوک کابین آسانسور قرار گرفته است، محکم نگه دارد. البته به این نکته توجه کنید که ممکن است به خاطر طراحی‌های متفاوت آسانسورها، بر روی یاتاقان به صورت مستقیم نصب شود. در هنگام نصب گاورنر آسانسور باید توجه کرد، چرا که بر روی سرعت نامی، سیستم، موقعیت ریل آسانسور تاثیر می‌گذارد.
نحوه نصب و طراحی گاورنر
نکاتی که باید در زمان نصب گاورنر به آن توجه کنید تا ترمز آسانسور به خوبی کار کند عبارت است از:
- بیشترین درجه انحراف عمودی گاورنر 0.5 میلی‌متر است.
- سوراخ‌های که برای عبور سیم بکسل به کف چاه آسانسور ایجاد شدند باید مطابق محل عبور سیم بکسل گاورنر باشد.
- سرهای سیم بکسل باید با کرپی محکم شوند.
- حداقل قطر سیم بکسل باید 6 میلی‌متر باشد.
- نباید تجهیزات گاورنر با دیگر قطعات آسانسور سایش داشته باشد.
- سیم بکسل‌ها نباید خم شده باشند یا خمیدگی در آن‌ها باشد.
- گاورنر باید با استاندارد EN81-1/2 مطابقت داشته باشد و ضمیمه FO4 باشد.
- فلکه ته چاه با فلکه اصلی گاونر باید در یک راستا باشند.
ویژگی های گاورنر آسانسور چیست؟
گاورنر که یکی از قطعات ضروری آسانسور است از کیفیت و ویژگی‌های زیادی برخوردار است. در صورتی که این قطعه در آسانسور به درستی وصل نشده باشد یا کیفیت خوبی نداشته باشد، خطرات زیادی برای استفاده کنندگان ساختمان به همراه خواهد داشت. علاوه بر این که قطعات باید از کیفیت خوب و مطلوبی برخوردار باشند، سرویس و نگهداری آن‌ها نیز باید در نظر گرفته شود. ویژگی های گاورنر آسانسور عبارت است از:
- مجهز به ضمیمه FO4
- دارای استاندارد EN81-1/2 باشد
- خمیدگی نداشته باشد
- ضخامت سیم بکسل آن حداقل 6 میلی‌متر باشد
- اتصال سر سیم بکسل با کرپی
جمع بندی
آسانسور دارای قطعات مختلفی است که نبود هر کدام از آن‌ها سبب حادثه‌ای می‌شود. یکی از مهم‌ترین قطعاتی که هر آسانسور باید آن را داشته باشد، گاورنر است. نام دیگر این قطعه ترمز آسانسور است که در زمان سقوط آسانسور شروع به کار می‌کند. انواع گاورنر آسانسور به دو بخش حرکتی و سرعتی تقسیم می‌شوند. گاورنرها زمانی که سرعت آسانسور نابه‌هنگام از حد مجاز بیشتر شود، فعال می‌شود و حرکت کابین آسانسور را متوقف می‌کند. ما در این مقاله سعی بر این داشتیم شما را با یکی دیگر از قطعات حیاتی آسانسور آشنا کنیم.
سوالات متداول
قیمت خرید گاورنر آسانسور چقدر است؟
قیمت گاورنر از 1،400،000 تومان شروع می‌شود.
برندهای برتر گاورنر چیست؟
برندهای ایرانی آرمیتاژ، پرشیا لیفت، آسان شایان و پارس آسا از بهترین‌ها هستند.
گاورنرها در کجا کاربرد دارند؟
آسانسورها، تراکتورها، ماشین‌های چمن زنی و غیره از جمله دستگاه‌هایی هستند که در آن‌ها از گاورنر استفاده شده است.
