ایمنی آسانسور برای کسانی که مسئولیت سرویس آسانسور را بر عهده دارند، باید رعایت شود. این افراد شامل تعمیرکاران و نصابان هستند که گاهی ممکن است دچار حادثه شوند. عدم رعایت مسائل ایمنی از دلایل بروز حادثه است و در این راستا قطعاتی مانند جان پناه آسانسور از اهمیت بالایی برخوردار هستند. در مراحل مختلف تولید، طراحی و ساخت آسانسور، نصب آن و خدمات مربوط به سرویس و تعمیر اسانسور ممکن است حوادثی مانند سقوط آسانسور رخ دهد. به همین دلیل در ادامه با این قطعه مهم از این وسیله مکانیکی آشنا خواهیم‌شد.
جان پناه آسانسور چیست؟
قرار دادن یک فضا به عنوان جان‌پناه در هنگام نصب آسانسور امری ضروری است. بر اساس مبحث 15 مقررات ملی در بدترین حالت باید یک فضای مکعب‌شکل با ابعاد مشخص در روی سقف کابین آسانسور و کف چاهک قرار بگیرد. در واقع جان پناه آسانسور در بخش تحتانی و فوقانی چاه قرار خواهد‌گرفت. کابین اسانسور یک حد مشخصی برای ایست در ابتدای چاه دارد. بالاترین میزان حد ایست آن در اوایل چاه آسانسور تا پایین‌ترین حد آن در آخر چاه، جان‌پناه است. این بخش مهم در تمامی آسانسورهای استاندارد در بخش بالایی و تحتانی وجود دارد. در واقع جان‌پناه برای پناه گرفتن تعمیرکار در زمان سقوط آسانسور است.
ممکن است آسانسور در زمان تعمیر و سرویس، سقوط کند! در این صورت باید سرویس‌کار یک مکان مناسب برای پناه‌گرفتن داشته‌باشد. گاهی سقوط در اثر بالا رفتن بیش‌از‌حد آسانسور اتفاق می‌افتد که در صورت عدم تعبیه جان‌پناه، جان تعمیرکار به خطر خواهدافتاد. این بخش در پایین و بالای چاه قرار دارد و در صورتی که در پایین تعبیه شود، دارای ضربه‌گیر یا همان بافر است.
ضربه‌گیر یا بافر در جان پناه آسانسور
شاید این سوال به ذهن شما خطور کند که علت قرار دادن بافر و ضربه‌گیر در بخش پایینی جان پناه آسانسور چیست؟ این قطعات به منظور ایمنی بیشتر در این بخش تعبیه می‌شوند؛ زیرا در هنگام سقوط آسانسور این دو کارایی خواهند داشت و فعال می‌شوند؛ اما چه زمانی بافر فعال خواهد شد؟ اگر سرعت حرکت آسانسور به سمت پایین 15 درصد بیشتر از سرعت رایج باشد، بافر فعال می‌شود تا از واردشدن ضربات شدید جلوگیری کند. این ضربات به کابین وارد می‌شود و می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
روی سکوی کف چاهک آسانسور محل قرارگیری بافر یا ضربه‌گیر است. گاهی اوقات تنها عامل نجات جان تعمیرکاران، این قطعه ارزشمند است که در انواع اسانسور استاندارد تعبیه می‌شود. علاوه بر جلوگیری از ایجاد ضربات شدید و رفع خطر از تعمیرکار، در نجات جان مسافران نیز موثر است؛ زیرا در هنگام سقوط ممکن است مسافران آسیب‌های فراوانی را ببینند.
انواع ضربه گیر جان‌پناه آسانسور
در سال 1945 در هنگام سقوط کابین آسانسور در ساختمان امپایر استیت، بافر موجب نجات جان یک مسافر شد. این حادثه به دلیل پارگی کابل آسانسور اتفاق افتاد. اختلال در عملکرد آسانسور نتیجه پاره شدن سیم‌ها بود که موجب سقوط آسانسور شد؛ اما با توجه به وجود ضربه‌گیر در بخش جان‌پناه، آسیبی به مسافر وارد نشد. در ادامه برخی از انواع ضربه‌گیر را ذکر خواهیم کرد.
-
ضربه‌گیر با قابلیت جذب AT
بافر یا ضربه‌گیر یک قطعه کوچک برای ایجاد ایمنی بیشتر در اسانسور به هنگام سقوط است. این قطعه نقش مهمی در جلوگیری از حوادث این چنینی دارد. ضربه‌گیر با قابلیت جذب AT یکی از انواع بافرهای مورد استفاده در آسانسور می‌باشد. این قطعه باید بر اساس استانداردهای روز دنیا طراحی شود. شاید روش طراحی این قطعه در برندهای مختلف متفاوت باشد؛ اما همگی برای یک عملکرد یکسان طراحی‌شده‌اند. به همین دلیل می‌توانید از این قطعات برای ایجاد ایمنی در ساختمان استفاده کنید. در واقع نقص سیستم ایمنی آسانسور منجر به استفاده از قطعاتی مانند بافر می‌شود.
-
بافر فنری آسانسور
بافر فنری نیز یکی از قطعات مهم و اصلی در آسانسور است که در بخش جان پناه آسانسور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه کوچک را می‌توانید برای ایجاد ایمنی در بخش جان‌پناه نصب کنید. امروزه اکثر سیستم‌های انتقال بار به صورت عمودی مانند اسانسور از قطعاتی برای ایجاد ایمنی بیشتر بهره می‌برند. با استفاده از این قطعات نقص ایمنی آسانسور از بین خواهد رفت و دیگر نباید نگران ایجاد مشکل در هنگام بروز خرابی در آسانسور باشیم.
-
ضربه‌گیر پلی‌اورتان
بافر یا ضربه‌گیر پلی اورتان یکی از انواع قطعات تامین‌کننده ایمنی آسانسور است. این قطعه در جان‌پناه اسانسور مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا کسانی که نسبت به تعمیر آسانسور اقدام می‌کنند، باید از نظر ایمنی نکات مختلفی را رعایت کنند؛ اما گاهی مشکلاتی مانند سقوط آسانسور گریزناپذیر هستند و باید برای جلوگیری از بروز حوادث، از انواع ضربه‌گیر و بافر پلی‌اورتان استفاده کرد.
-
انواع بافر برای استهلاک انرژی DT
یک نوع بافر نیز برای کاهش میزان استهلاک انرژی طراحی می‌شود که به این بافر مدل DT گفته می‌شود و برای ایجاد ایمنی بیشتر در جان‌پناه کاربرد دارد. بهتر است با توجه به نوع آسانسور، ابعاد و قطعات مورد استفاده در آن نوع بافر یا ضربه‌گیر را تعیین کنیم. در این صورت انتخاب بهتری برای خرید قطعات ضروری آسانسور خواهیم داشت. فروش لوازم، تجهیزات آسانسور برای بخش‌های مختلف آن و و موتور آسانسور انجام می‌شود. در نتیجه قطعات مورد نیاز برای جان‌پناه آسانسور نیز از این طریق قابل خریداری هستند.
ابعاد جان‌پناه آسانسور چقدر است؟
در مباحث و مقررات برای ایجاد ایمنی ابعاد دقیقی برای جان پناه آسانسور ذکر شده‌است. به همین دلیل باید این مباحث به طور دقیق اجرا شود. جان‌پناه با توجه به ارتفاع ایست کابین آسانسور تعیین می‌شود و کم‌ترین میزان این ارتفاع در حدود 190 سانتی‌متر است. این میزان از ارتفاع در صورت انجام بتن‌ریزی چاه آسانسور، کمترخواهد شد. در واقع حداقل ارتفاع جان‌پناه باید 150 سانتی‌متر باشد. ابعاد داخلی جان‌پناه ممکن است با انجام بتن‌ریزی و دیوارکشی تغییر کند؛ زیرا باید هر سه طرف چاه را دیوارکشی کرد. این کار را باید با استفاده از موادی مانند سیمان، گچ، ورقه‌های فلزی و … انجام داد. اغلب دیوارها در راست، چپ و روبرو ایجاد می‌شوند. برای تعیین ابعاد جان‌پناه آسانسور باید مواردی را در هنگام نصب مد نظر قرار داد. توجه به این نکات بیشتر متوجه نصاب اسانسور است. اگر موارد مهم به طور کامل اجرا شوند مشکلی از نظر استاندارد بودن ابعاد ایجاد نخواهدشد. در ادامه به این موارد اشاره خواهیم کرد.
- قرارگیری یک مکعب به ابعاد 50*60*100 سانتی متر درون چاله آسانسور
- طراحی درست و اصولی فضای چاه آسانسور
- قرارگیری مکعب روی یک وجه چاله
- وجود فضای خالی مابین درهای کشویی عمودی آسانسور و جان‌پناه به ابعاد 1 متر
- رعایت استاندارد لازم برای فضای بین کف آسانسور و قسمت چاه آسانسور به اندازه 5 متر
استاندارد جان‌پناه آسانسور
یکی از ملزومات آسانسور که تاثیر زیادی در ایمنی آن دارد، جان‌پناه است. این بخش باید بر اساس استانداردهای بین‌المللی طراحی شود؛ اما اغلب با توجه به ابعاد کابین آسانسور و ظرفیت آن، ابعاد متعددی برای آن وجود دارد. در حالت باید به میزان حداقل آن توجه شود و معیار طراحی جان‌پناه آسانسور باشد. در گذشته شرکت سوئیسی شیندلر یک لیست استاندارد را عرضه کرده‌بود که در ایران نیز هنگام نصب مورد استفاده قرار می‌گرفت. سازندگان آسانسور باید ابعاد چاه و جان‌پناه را بر همین اساس طراحی می‌کردند.
قوانین و اصول نصب آسانسور باید به طور کلی رعایت شود که در حال حاضر قوانین و استاندارد مشخصی بر اساس استاندارد ملی یا همان مقررات ایمنی ساختمان وجود دارد. ابعاد استاندارد جان‌پناه هنگامی در نظر گرفته می‌شود که کابین روی بافر کاملا فشرده‌شده باشد. در این حالت باید مواردی که در بخش ابعاد گفت حتما رعایت شود.
نحوه طراحی جان پناه در آسانسورهای امروزی
امروزه طراحی و تولید آسانسور باید بر اساس قواعد و استانداردها باشد. مثلا در بخش‌هایی مانند جان پناه اسانسور که تامین‌کننده ایمنی این وسیله هستند، باید از نور کافی استفاده شود. به همین دلیل روشنایی را می‌توان با نصب چراغ تامین کرد. برای سرویس و نگهداری آسانسور توسط تعمیرکار، وجود امکاناتی که موجب روشنایی فضا شوند ضروری است. به هیچ عنوان نباید تاسیسات ساختمان از داخل چاه آسانسور و جان‌پناه عبور کنند. به همین علت باید نحوه طراحی جان‌پناه به گونه‌ای باشد که محل عبور سیم، لوله و کانال مربوط به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان نباشد. در واقع این فضا تنها برای ایجاد ایمنی کاربرد دارد و نباید به شیوه‌های مختلف موجب کاهش ابعاد فضا شویم.
با توجه به استاندارد معین برای تعیین ابعاد جان‌پناه آسانسور می‌توان طراحی آن را نیز بر همین اساس انجام داد. در این صورت نیاز به استفاده از الگو و یا طرح خاصی نیست. تمامی شرایط و ضوابط در مباحث مقررات ملی به طور کامل شرح داده‌شده است.
سخن پایانی
در سایت lavazemasansor و در این مقاله به توضیحاتی راجب جان پناه آسانسور پرداختیم. توجه به ایمنی آسانسور با اجرای صحیح جان‌پناه آن موجب کاهش خطرات احتمالی برای تعمیرکاران می‌شود. همچنین مسافرانی که در کابین هستند در اثر حوادثی مانند سقوط آسانسور دچار آسیب نخواهند شد. در کنار طراحی یک جان‌پناه آسانسور، استفاده از قطعاتی مانند بافر یا همان ضربه‌گیر از میزان خطرات ناشی از سقوط خواهد کاست. بنابراین بهتر است قبل از هر چیز، به ایمنی اسانسور بسیار دقت شود. امروزه استاندارد مقررات ملی، مباحث مهمی را برای طراحی یک جان‌پناه استاندارد در اختیار سازندگان قرار داده‌ست. با رعایت این ضوابط و استانداردها، می‌توانیم یک آسانسور ایمن را طراحی، نصب و مورد استفاده قرار دهیم طراحی اصولی این بخش‌ها یکی از اولین و مهم‌ترین نکات در هنگام نصب آسانسور است.
