آسانسور پنوماتیک (pneumatic elevator) یا همان آسانسور بادی است که به آن وکیوم هم گفته‌می‌شود. معمولا در ساختمان‌ها با ارتفاع کم، از این سیستم استفاده‌می‌شود؛ به عنوان مثال می‌توان این آسانسور را در یک ساختمان 2 الی 4 طبقه نصب کرد. به منظور ساخت آن از کابین کواکسیال و سیلندر مدور عمودی استفاده می‌شود. این سیلندر از متریالی مانند پلی کربنات ساخته‌می‌شود و به صورت ورقه‌های شفاف یا رنگی است. این سیستم نسبت به سایر آسانسورها ارزان‌تر است و با قیمت کمتری نصب و راه‌اندازی می‌شود.
به وسیله مکش و فشار هوا، کابین کواکسیال به بالا و پایین فرستاده می‌شود. در این حالت دنده پیستون باید به صورت وکیوم باشد و با استفاده از حرکت جنبشی و فشار هوا، کابین به سمت بالا حرکت کند. برای نصب آسانسور بادی، نیاز به زمانی در حدود 1 تا 2 روز است و سیستم پنوماتیک را می‌توان در ساختمان‌های مختلف با توجه به نوع کاربری، به کار برد. قبل از آشنایی بیشتر با روند کار آن، بهتر است با تاریخچه آسانسور وکیوم آشنا شویم.
تاریخچه آسانسور پنوماتیک یا بادی
هر کدام از انواع آسانسور که امروزه کاربرد متنوعی در کاربری‌های مختلف دارند، دارای تاریخچه مخصوص به خود هستند. آسانسور پنوماتیک نیز از این قضیه مستثنی نیست که در این‌جا به آن اشاره خواهیم کرد. اولین بار در سال 1989 بود که دو نفر به نام‌های جان و هنریکا جانسون، سیستم آسانسور بادی را طراحی کردند. از آن تاریخ تا سال 2002، از نمونه‌های قدیمی استفاده می‌شد؛ اما از آن سال به بعد تکنولوژی پیشرفته‌تری برای تولید و ساخت آسانسور مورد استفاده قرار گرفت.
امروزه بازار فروش آسانسور وکیوم نیز مانند دیگر سیستم‌ها، پررونق است. استفاده از فناوری خلاء و پنوماتیک برای ساختمان‌ها با ارتفاع کم، بیشتر کاربرد دارد. روند پیشرفت این سیستم به حدی بود که در سال 2007 نام این آسانسور در بین 100 محصول برتر سال قرار گرفت! همین موضوع نشان‌دهنده کاربردی بودن این سیستم برای ساختمان‌های غیر مرتفع است.
عملکرد آسانسور وکیوم به چه شکل است؟
با توجه به آشنایی مختصر با آسانسور پنوماتیک و تاریخچه آن، بهتر است با عملکرد آن نیز آشنا شویم. با عملکرد کلی این سیستم در بخش ابتدایی مقاله تا حدودی آشنا شدیم. یکی از نکاتی که باید در مورد آن بدانیم، استفاده از خلاء برای حرکت کابین کواکسیال به بالا و پایین است. فشار صعودی و وجود یک اختلاف فشار در بخش پایینی کابین، خلاء را به منظور جابجایی کابین ایجاد می‌کند. این خلاء توسط توربین‌هایی که دمنده هستند، ایجاد می‌شود.
در این سیستم دنده پیستون کاملا احاطه شده‌است و با مهر و موم ارائه می‌شود. این دنده موجب بالا رفتن کابین به سمت بالا می‌شود. این عمل بدون اصطکاک انجام می‌شود و تنها با استفاده از حرکت جنبشی قابل انجام است. به طور کلی عملکرد آسانسور وکیوم تا حدی متفاوت از سایر سیستم‌ها است که در این بخش به آن اشاره شد.
اجزای تشکیل‌دهنده آسانسور بادی چه هستند؟
همانطور که می‌دانید برای نصب و راه‌اندازی آسانسور، نیاز به قطعات مکانیکی آسانسور و قطعات الکترونیکی آسانسور است. در آسانسور پنوماتیک نیز باید از قطعات و اجزای مختلفی استفاده شود. برخی از این اجزا در سایر سیستم‌ها نیز کاربرد دارند. به همین دلیل ممکن است کاربرد مشترکی داشته‌باشند. در ادامه به ذکر برخی از مهمترین اجزای آسانسور بادی خواهیم پرداخت.
-
کابین آسانسور پنوماتیک
همانطور که می‌دانید در تمامی آسانسورها، کابین یک جزء مهم محسوب می‌شود. این قطعه باید هم از نظر فنی و هم ظاهری، عملکرد مناسبی داشته‌باشد. برای طراحی کابین آسانسور پنوماتیک از فولاد استفاده می‌شود. این متریال مقاومت بالایی در برابر شرایط محیطی دارد و به همین دلیل در سقف این قطعه، کاربرد دارد.
در سقف کابین آسانسور باید از دریچه مکش هوا استفاده شود و روند کار آن با سیستم‌های دیگر متفاوت است. در این حالت باید کابین روی ریل آسانسور حرکت کند. جنس ریل فلزی است و کابین باید در داخل سیلندر باشد. ریل وظیفه حفاظت از سیلندر را در این سیستم بر عهده دارد. بهتر است دیوار کابین از پلی کربنات باشد و برای ایمنی بیشتر از سیستم قفل خودکار استفاده شود.
-
سیلندر آسانسور بادی
یکی از اجزای مهم در آسانسور وکیوم بخش سیلندر است. سیلندر یک استوانه‌ی شفاف است که به صورت محصور ساخته‌شده‌است. از یک ساختار آلومینیومی برای محصور کردن سیلندر استفاده می‌شود. در این حالت دیوار شیشه‌ای آن همان ورق پلی‌کربنات است. به منظور نصب و راه‌اندازی سیستم باید ورقه‌ها روی یکدیگر ثابت شوند. سیلندر در آسانسور خلاء یک جزء بسیار مهم است.
سیستم محرک در آسانسور خلاء
در آسانسور پنوماتیک از یک سیستم محرک متفاوت با سایر آسانسورها استفاده می‌شود. در واقع برای مکش هوا، اجزایی مانند پمپ و وکیوم مورد نیاز است. همچنین باید قطعات برقی نیز در این سیستم مورد استفاده قرار گیرند. این ملزومات شامل اجزای برقی، سوپاپ، توربین و جعبه سیستم کنترل برد هستند.
به منظور نصب و راه‌اندازی آسانسور خلاء باید این قطعات در خارج از محیط باشند. همانطور که می‌دانید از برخی از انواع اسانسور برای جابجایی ویلچر استفاده می‌شود. در این حالت شاید بهترین نوع آسانسور برای این کار، نوع بادی باشد. به منظور کارایی بیشتر، بهتر است که سالانه روند کار این سیستم توسط سرویس‌کار بررسی شود.
مزایای نصب آسانسور پنوماتیک بادی چیست؟
هر کدام از سیستم‌های رایج برای جابه‌جایی مسافر و بار، کاربرد مشخصی دارند. بهتر است برای یک عملکرد خاص، از سیستم مناسبی برای جابجایی استفاده شود. هر کدام از انواع آسانسور نیز دارای مزایا و معایبی هستند؛ اما در این بخش به مزایای آسانسور پنوماتیک خواهیم پرداخت.
- امکان نصب و راه‌اندازی آسانسور در فضا با شکل هندسی خاص
- بهترین سیستم برای جابجایی صندلی چرخدار
- استفاده از کابین شیشه‌ای
- امکان مشاهده مناظر و دید 360 درجه
- بهره‌مندی از ایمنی بالا
- نصب سریع
- مناسب برای ساختمان غیرمرتفع
- نصب با برق 1 فاز و 3 فاز
- عدم نیاز به استفاده از موتورخانه
سخن پایانی
به طور کلی اسانسور پنوماتیک یکی از سیستم‌های کم‌هزینه محسوب می‌شود. به منظور نصب آسانسور باید از قطعات و لوازم باکیفیت استفاده شود تا سیستم کارایی بهتری داشته‌باشد. با توجه به این موضوع باید قطعات و لوازم آسانسور دارای گارانتی و ضمانت باشند. در این صورت آسانسور وکیوم یا بادی، یک سیستم با کارایی بالا خواهد بود که طول عمر قطعات آن نیز بالا می‌باشد. امروزه استفاده از این سیستم برای ساختمان‌ها با ارتفاع کم، بسیار رایج است.
لوازم آسانسور یک وب سایت بزرگ محتوا محور در زمینه قطعات آسانسور، اطلاعات کامل در رابطه با محصولات و شیوه راه اندازی آسانسور به صورت آموزشی و تخصصی ارائه می‌دهد.
